Trong thời đại số hóa và phát triển công nghệ, TikTok đã trở thành một hiện tượng trực tuyến với sức ảnh hưởng to lớn đối với cuộc sống hiện nay. Mặc dù nền tảng này mang lại những trải nghiệm giải trí và giao tiếp mới mẻ, nhưng cũng không thể phủ nhận rằng TikTok cũng mang theo một loạt tác hại đáng lo ngại.
Thống kê về Người dùng TikTok
Theo báo cáo mới nhất từ Sensor Tower, trong Quý 1 năm 2022, TikTok đã đạt thành tích cao nhất về số lượt tải xuống ứng dụng, vượt qua nhiều ứng dụng khác thuộc sở hữu của tập đoàn Meta. Thông tin thống kê cho thấy, TikTok đang nhận được sự yêu thích đặc biệt từ người dùng trên App Store, còn trên Google Play, ứng dụng này tạm đứng ở vị trí thứ 3 về số lượt tải xuống, chỉ sau Instagram và Facebook.
Theo số liệu từ ICT – một trang web chuyên về thông tin công nghệ thông tin và truyền thông, tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng sử dụng TikTok đã tăng từ 34% (năm 2020) lên mức 62% (năm 2022), đi kèm theo đó là một sự gia tăng gấp đôi trong thời lượng sử dụng, tăng từ 4% lên 8%. Khách hàng của TikTok tập trung chủ yếu ở khoảng độ tuổi từ 18 đến dưới 30. Các thống kê khác cũng cho thấy tình hình tương tự, xác định rằng số lượng người dùng TikTok tại Việt Nam xếp hạng thứ 6 toàn cầu, trong đó có đến 4 triệu người dưới 18 tuổi đang sử dụng mạng xã hội này.
TikTok đã có mặt tại hơn 150 quốc gia, với hơn 1 tỷ người dùng và đã được tải xuống hơn 200 triệu lần tại Mỹ một mình. Tính đến tháng 12 năm 2020, báo cáo từ Sensor Tower cho thấy, tổng số lượt tải xuống ứng dụng TikTok trên toàn cầu đã vượt qua con số 2,6 tỷ. Đa số người sử dụng thuộc thế hệ Z (sinh từ 1997 đến 2012).
Tác động của TikTok và Nội dung Có Hại
Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 bùng phát, việc học tập và làm việc trực tuyến đã đưa đến việc trẻ em sớm tiếp xúc với mạng xã hội. Đặc biệt, nhiều trẻ nhỏ trên TikTok bắt đầu tiếp xúc với nội dung không phù hợp, bao gồm sự phân biệt vùng miền, tiêu chuẩn về nhan sắc, nội dung người trưởng thành, và cả việc khoe thân không phù hợp. Điều này thường dẫn đến việc các video kiểu này thu hút nhiều like và view nhanh chóng, khiến các tài khoản TikTok khác cố gắng “đua” nhau trong việc tạo nội dung tương tự.
TikTok cũng góp phần thúc đẩy ảo tưởng về một thế giới được xây dựng bởi những người có vẻ ngoại hình hoàn hảo, cuộc sống xa hoa. Những chuẩn mực này tạo ra suy nghĩ lệch lạc, đặc biệt tác động đến giới trẻ và trẻ em. Các thuật toán của TikTok thậm chí có thể thúc đẩy các vấn đề như rối loạn ăn uống, tạo điều kiện cho các cảm xúc tiêu cực như tự hại và tự tử ở những người xem còn nhỏ tuổi.
Gần đây, một cuộc tranh luận nổi lên từ các người đánh giá thực phẩm trên TikTok. Mặc dù đó chỉ là quan điểm cá nhân, nhưng những lời phê phán và chỉ trích đã ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp và người chủ quán ăn. Mặc dù chất lượng thực phẩm có thể chưa được xác minh, sự tin tưởng vào những người đánh giá nổi tiếng đã dẫn đến việc khán giả kỳ vọng và thậm chí tẩy chay mà chưa từng trải nghiệm tại những quán ăn đó.
Những ảnh hưởng trực tiếp
Lãng phí thời gian
Tính cuốn hút và dễ gây nghiện của TikTok có thể dẫn đến việc lãng phí thời gian của người dùng. Họ có thể dành nhiều giờ mỗi ngày để xem những video ngắn trên nền tảng này, ảnh hưởng đến khả năng tập trung và công việc hàng ngày.
Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần
So sánh bản thân với những người khác trên TikTok có thể tạo ra cảm giác tự ti và lo lắng về hình ảnh cá nhân. Điều này có thể gây tăng áp lực xã hội và ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng và sức khỏe tinh thần của người dùng.
Thiếu kiểm soát nội dung
Dù có sự kiểm duyệt nội dung, việc xuất hiện nội dung không phù hợp, bạo lực hoặc độc hại trên TikTok vẫn có thể xảy ra. Điều này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đặc biệt đối với trẻ em và người dùng nhạy cảm.
Xâm phạm quyền riêng tư
TikTok đã gặp nhiều chỉ trích về việc thu thập thông tin cá nhân và khả năng chia sẻ thông tin này với bên thứ ba mà người dùng không biết. Điều này tiềm tàng nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu cá nhân.
Nguy cơ an ninh mạng
Tranh cãi xoay quanh vấn đề an ninh mạng và việc chia sẻ thông tin người dùng với chính phủ Trung Quốc đã nảy sinh đối với TikTok. Mặc dù không có bằng chứng cụ thể, nhưng các lo ngại về an ninh thông tin vẫn tồn tại.
Tác động đến sức khỏe thể chất
Một số video trên TikTok đã khuyến khích các thử thách thể chất nguy hiểm, có thể gây ra nguy hiểm và thương tích cho người dùng.
Phụ thuộc và nghiện
TikTok có thể trở thành một thói quen nghiện nếu người dùng không kiểm soát việc sử dụng. Việc cảm thấy cần phải tham gia và không thể ngừng sử dụng TikTok có thể gây phụ thuộc và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày và công việc.
Tiếp cận thông tin thiếu khoa học
Một số video trên TikTok có thể chứa thông tin sai lệch hoặc thiếu khoa học, gây hiểu lầm và lan truyền thông tin sai cho người dùng.
Ảnh hưởng đến tư duy và tập trung
Sự liên tục xem video ngắn trên TikTok có thể làm giảm sự tập trung và khả năng tư duy sâu sắc của người dùng.
Tiềm năng gây bạo lực và quấy rối
Tính dễ dàng và nhanh chóng của TikTok tạo ra nguy cơ cao cho hành vi quấy rối, bạo lực trực tuyến và các hành vi tiêu cực khác trên nền tảng này.
Ảnh hưởng Tiêu Cực đối với suy nghĩ của giới trẻ hiện nay
Văn hóa trên TikTok đã tạo ra những tác động tiêu cực không thể phủ nhận đối với người dùng trẻ. Cuộc khảo sát mới từ Học viện Y học Giấc ngủ Hoa Kỳ (AASM) với hơn 2000 người cho thấy 80% người dùng thừa nhận họ thức khuya để sử dụng ứng dụng như TikTok, dẫn đến tình trạng mệt mỏi vào ngày hôm sau. Việc thiếu ngủ gây hại cho sức khỏe cả về mặt thể chất và tinh thần, ảnh hưởng tới khả năng tập trung, tâm trạng, cân nặng, sức kháng, tăng nguy cơ trầm cảm, bệnh béo phì, tim mạch, và tiểu đường.
Lời kết
TikTok có thể mang lại niềm vui và giải trí cho người dùng, nhưng cũng cần nhận thức về những tác hại tiềm ẩn của nền tảng này. Việc sử dụng có trách nhiệm và kiểm soát sẽ giúp người dùng tận dụng được lợi ích mà tránh xa các tác động tiêu cực đối với cuộc sống hiện nay.
